طراحی روشنایی در اماکن ورزشی

اصول طراحی روشنایی در اماکن ورزشی نیازمند در نظر داشتن پارامترهای متعددی است.در مجموعه های ورزشی کارایی و آرامش بصری اهمیت زیادی دارد.ار آنجا که در سالنهای ورزشی فیلم برداری تلوزیونی نیز ممکن است صورت بگیرد، شدت روشنایی در صفحات عمودی نیز اهمیت پیدا میکند.در این مقاله از گروه صنعتی مهر به بررسی طراحی روشنایی در اماکن ورزشی می پردازیم . با ما همراه باشید .

زمین های ورزشی معمولا دارای سه ناحیه هستند

۱ . ناحیه اصلی(Principle Area) :

قسمتی از زمین که بخش اصلی بازی در آن صورت میگیرد. به عنوان مثال محدوده بین خطوط زمین در ورزش فوتبال.

۲ . کل ناحیه (Total Area) :

شامل ناحیه اصلی زمین بازی و محوطه اطراف میشود.

۳ . ناحیه مرجع (Reference Area) :

ناحیه ای که پارامتر های روشنایی در آن ارزیابی میشوند و برای ورزشهای مختلف، متفاوت است.

برای اغلب زمینهای ورزشی، این ناحیه همان ناحیه اصلی است. از آنجا که محاسبات روشنایی در زمینهای ورزشی از اهمیت بالایی برخوردار است، استاندارد های بین المللی مشخصات نقاطی را که محاسبات روشنایی در ان باید صورت بگیرد را نیز معین میکنند. طبق استاندارد، شدت روشنایی باید بر روی این نقاط محاسبه شود و پارامترهایی نظیر مقدار متوسط شدت روشنایی، مقدار حداکثر و حداقل و … بر اساس داده های محاسبه شده در این نقاط به دست می آید.این نقاط به صورت یک شبکه ماتریسی در ناحیه مرجع تعریف میشوند.

طراحی روشنایی در استخر :

الزامات طراحی روشنایی در استخر میتواند متناسب با نوع ورزشی که در آن انجام میشود، متقاوت باشد. به عنوان مثال در مسابقه واترپلو، لازم است درخشندگی محدود شود تا مانع دید بازیکنان نشود در حالیکه در مسابقات شنا، لازم است خطوط کف استخر و مسیر به طور مناسب روشن شود.

برای روشنایی استخر موارد زیر باید در نظر گرفته شوند:

۱ . میزان نور

از آنجا که آب به میزان زیادی نورهای شدید را منعکس میکند، چراغ های روی سقف باید به موازات لبه های استخر قرار گیرند تا از انعکاس نور چراغها در استخر و خیرگی جلوگیری شود. در صورتی که چنین امکانی وجود نداشته باشد، باید از چراغهایی با پخش نور نامتقارن استفاده نمود که نور را به اطراف منتشر میکنند.

۲ . نوع چراغ

در انتخاب نوع چراغ باید دقت شود که این چراغ در برابر نفوذ رطوبت به اندازه کافی مقاوم است.حداقل  IP برای چراغهای مورد استفاده در استخر باید برابر IP44 باشد. گرچه استفاده از چراغهایی با درجه حفاظت بالاتر باعث بالا رفتن کیفیت روشنایی در بلند مدت میشود.

۳ . جنس چراغ

جنس چراغ باید به گونه ای باشد که در برابر اکسیداسیون ناشی از رطوبت به اندازه کافی مقاوم باشد.ورق فولادی ضد زنگ جنس مناسبی برای چراغهای مورد استفاده در استخر است.استفاده از چراغ در دیواره استخر برای روشن کردن کف آب، باعث زیباتر شدن استخر شده و میزان خیرگی را کاهش میدهد. در انتخاب چراغهای داخل آب باید دقت نمود که به لحاظ مسائل ایمنی، کلاس حفاظتی چراغ حتما باید کلاس lll باشد (ولتاژ زیر ۴۲ ولت). استفاده از چراغهای ۱۲ ولت یا ۲۴ ولت گزینه مناسبی است ولی به هیچ وجه نباید از چراغ های با ولتاژ اصلی استفاده شود.

۴ .ارتفاع سقف

برای استخر های با ارتفاع سقف پایین میتوان به جای استفاده از چراغ های با توان بالا، از تعداد بیشتری از چراغ LED ال ای دی  با توان کمتر استفاده کرد. همچنین به دلیل دشواری تعمیر و نگه داری چراغ ها، بهتر است به جای استفاده از یک درایور LED ال ای دی به ازای هر چراغ، از یک منبع تغذیه صنعتی جهت روشنایی مجموعه ای ازچراغ ها استفاده شود. این کار موجب افزایش طول عمر چراغ ها میگردد.

۵ .نوع استخر

در مورد استخر های با مقاصد تفریحی نظیر استخر های خانگی و یا استخرهای خانگی و یا استخرهای هتلها، در طراحی روشنایی زیبایی بیش از هر چیز دیگری اهمیت دارد. در چنین مواردی میتوان با استفاده از سیستم فیبر نوری، در کف استخر و یا سقف، نورپردازی دکوراتیو ایجاد نمود. همچنین از آنجا که معمولا چنین استخر هایی دارای شکل هندسی مشخصی نیستند، استفاده از جراغهای LED ال ای دی با سایز کوچک به فاصله کمی از لبه استخر، میتواند تصویر زیبایی برای نمایش طرح استخر ایجاد کند. همچنین استفاده از سیستمهای تغییر زنگ میتواند یکی از گزینه هایی باشد که باعث زیبایی استخر شود.

۶ .نمود رنگ

نمود رنگ در استخر بهتر است بالاتر از ۸۰٪ باشد تا محیط آرامش روانی مناسبی برای افراد ایجاد  کند.

به عنوان مثال برای تامین روشنایی یک استخر به طول ۲۵ متر و عرض ۱۶٫۶ متر و میزان ۴۰۰ لوکس در کف  میتوان از دو ردیف ۶ تایی چراغ صنعتی LED ال ای دی با توان ۱۵۰ وات و با ارتفاع نصب ۳٫۵ متر استفاده کرد.

سالنهای والیبال، بسکتبال، فوتسال، کشتی، ورزش های رزمی

معمولا به دلایل اقتصادی بسیاری از سالنهای ورزشی را به صورت چند منظوره میسازند. به عنوان مثال از یک سالن  ممکن است برای مسابقات والیبال، بسکتبال، هندبال و … استفاده شود. در چنین سالنهایی در طراحی روشنایی موارد زیر باید رعایت شود :

روشنایی یکنواخت در کل سالن اهمیت زیادی دارد. وجود اختلاف بین شدت روشنایی نقاط مختلف باعث محدود شدن دید بازیکنان میشود.

به منظور محدود کردن خیرگی ناشی از نور چراغ در سالنهای والیبال، نباید چراغها را به صورت مستقیم بالای سالن نصب نمود.

در سالنهای بسکتبال ، چراغها نباید داخل دایره ای به شعاع ۴ متر حلقه بسکتبال نصب نمود.

کشتی و ورزشهای رزمی

در مورد کشتی و ورزشهای رزمی، از آنجا که کوچکترین حرکات حریف برای بازیکنان و داور اهمیت دارد، شدت روشنایی در صفحات عمودی باید به همان اندازه شدت روشنایی در صفحات افقی باشد.

در برخی موارد ممکن است از چنین سالنهایی برای برگذاری مراسم هایی چون جشن، کنسرت موسیقی و … نیز استفاده شود. برای این منظور لازم است روشنایی اضافی برای چنین کاربردهایی پیش بینی شود.

منبع : آشنایی با اصول طراحی روشنایی – مهندس کاوه احمدیان

برای آشنایی بیشتر با طراحی روشنایی این مطالب را بخوانید :

اصول طراحی روشنایی در مراکز اداری، آموزشی، تجاری و درمانی

اصول طراحی روشنایی در منازل

اهداف اصلی طراحی روشنایی