خیرگی چیست - گروه صنعتی مهر

خیرگی چیست ؟ و برای محدود کردن آن چه میتوان کرد؟

خیرگی نتیجه وجود روشنایی بیش از حد نیاز در یک ناحیه است که موجب به وجود آمدن چندین عارضه از جمله سوزش چشم و خستگی ذهن میشود.

 گروه صنعتی مهر در این نوشته به این پدیده که به علت وجود کنتراست بالا میان تاریکی و روشنایی به وجود می آید می پردازد .و تشخیص اختلاف میان درخشندگی ها را برای چشم انسان سخت میکند که به آن چشم زدگی نیز گفته میشود.

فلاش دوربین، نگاه کردن مستقیم به نور خورشید، نور بالای چراغ خودرو رو به رو در شب، نور چراغی که بر روی صورت متهم تابیده میشود، نور آفتابی که در روز با گذاشتن دست بر روی پیشانی مانع از رسیدن آن به چشممان میشویم، نور شدید چراغ هایی که بر سر در میوه فروشی ها میبینیم، انعکاس تصویر چراغ بر روی صفحه تلوزیون، همه از جمله مثال هایی هستند که تجربه ما از چشم زدگی را یادآوری میکنند.

از جمله عوامل ایجاد این امر عبارتند از :

۱ . استفاده از چراغ نامناسب

۲ . موقعیت قرارگیری نامناست چراغ یا پنجره

۳ . وجود انعکاس بالا در سطوح مختلف

که این موضوع در مورد روشنایی خیابانی، میتواند باعث کاهش قدرت دید رانندگان شود و در نتیجه خطرات جانی به دنبال داشته باشد.

خیرگی و رو شنایی - گروه صنعتی مهر

خیرگی میتواند به دو صورت باشد :

۱ . محدود کننده (Disability Glare) :

به این نوع چشم زدگی، چشم زدگی پوشناننده (Veiling) نیز گفته میشود.در اثر نور های مزاحم و خیره کننده، یک پرده نورانی شبکیه چشم را میپوشاند. در نتیجه دید انسان محدود شده و قدرت تشخیص اشیا کاهش میابد.مانند نور بالای خودرو مقابل در شب. برای محدود کردن آن باید محل نصب چراغ  با خط دید انسان زاویه ۴۵ درجه ایجاد کند. بدیهی است که هر چه زاوبه خط دید و منبع روشنایی بیشتر باشد میزان خیرگی کاهش خواهد یافت. همچنین باید رفلکتوری برای دور چراغ انتخاب کرد که لامپ درون آن دیده نشود.

۲ . آزاردهنده (Discomfort Glare)  :

این نوع خیرگی به اندازه خیرگی محدود کننده ایجاد مشکل نمیکند و مقدار آن قابل اندازه گیری نمیباشد. قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بیش از حد، نمونه ای از آن است. در حالت کلی، کاهش خیرگی محدود کننده، میتواند باعث کاهش خیرگی آزاردهنده نیز باشد.

در روشنایی خیابانی، برای محاسبه مقدار خیرگی، لازم است مقدار درخشندگی خیابان محاسبه شود. میزان درخشندگی در مورد سطوح، متناسب است با میزان شدت روشنایی و ضریب انعکاس آن سطوح. بنابراین درخشندگی متوسط سطح خیابان متناسب با شدت روشنایی متوسط و نوع پوشش آن خواهد بود.

محدود کردن خیرگی انعکاس یافته

خیرگی انعکاس یافته در اثر انعکاس نور چراغ در صفحه مانیتور و یا در اثر انعکاس نور چراغ در سطوح براق، نظیر ورقهای گلاسه و … پدید می آید.

خیرگی انعکاس یافته باعث خستگی زودرس کاربر میشود. در روشنایی خیابانی، با توجه به اینکه ضریب انعکاس سطح آسفالت جاده ها کم است، عموما از انعکاس نور صرف نظر میشود. با این حال در طراحی روشنایی برای معابری که در اغلب اوقات، شرایط هوا به صورت بارانی است وسطح جاده خیس است، خیرگی انعکاس یافته از سطح جاده نیز اهمیت پیدا میکند.

انواع خیرگی نور - گروه صنعتی مهر

برای محدود کردن آن بر روی مانیتور ها ضمن توجه به موقعیت قرار دادن مبلمان اداری و نیز وضعیت چراغها، میتوان از فیلتر های مناسب بر روی صفحه مانیتور استفاده کرد. امروزه اغلب مانیتور ها، دارای فیلتر های مناسب هستند که میزان انعکاس نور را تا میزان زیادی کاهش میدهند. خیرگی انعکاس یافته در سطوح کار، توسط یک شاخص به نام شاخص نمود کنتراست یا CRF (Contras Rendering Factor)  تعیین میشود. برای اندازه گیری CRF نرم افزار های مخصوصی وجود دارد که با توجه به وضعیت اتاق، رنگ سطوح و نوع چراغ به کار رفته در آن، مقدار CRF را محاسبه میکنند.

در پایان ذکر چند راهکار برای جلوگیری از وقوع خیرگی ضروری است :

با افزایش ارتفاع نصب چراغ میتوان از میزان خیرگی کاست.

از روشنایی عمومی و موضعی در کنار هم استفاده شود.

جهت انجام کارهایی که نیازمند دقت زیادی هستند میتوان از منابع نوری که در سقف های کاذب قرار میگیرند استفاده نمود.

سطوح نمایشگر های بازتاب دهنده نور خارج از زاویه تابش مستقیم نور قرار بگیرند.

زمینه، دیوار ها و کف در محل نصب منبع نور  به ترتیب رنگ های روشن، روشن متوسط، تیره داشته باشند تا میزان بازتاب استانداردی از نور داشته باشند.

منابع : اصول طراحی روشنایی-مهندس کاوه احمدیان، http://www.pollutionissues.co.uk

این مقالات رو توصیه میکنم بخوانید:

 

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.